zeki velidi togan – Muhalif Sözlük
asıl adı (b: zaki validov)'dur. türkiye'ye gelince (b: togan) (doğan) soyadını almıştır.

başkurt asker, devlet adamı ve hepsinden önce tarihçidir. "(b: umumi türk tarihine giriş)", "(b: tarihte usul)", "harezm (b: kültür vesikaları)", "(b: reşideddin oğuznamesi)" gibi eserleri ile türk ve dünya tarih yazıcılığına büyük katkılar sağlamış, büyük bir âlimdir.

"basmacılar hareketi" ile ruslara karşı bağımsızlık için savaşmış daha sonra iran'a geçmiş ve meşhed kütüphanesi'nde ibni fadlan seyahatnamesi gibi dünyaca ünlü çalışmalarını bizlere kazandırmış ve sonra davet üzere türkiye'ye gelmiştir. tarihçiliği ve tarih alanında gelişimimizi borçlu olduğumuz birkaç insandan biridir.

1. türk tarih kongresi'nde andımız'ın yazarı ve atatürk'e dalkavuklukta en başta gelenlerden kültürsüz milli eğitim bakanı reşit galip bokyiyeni yüzünden, türklerin orta asya göçlerinde yaşadığı tartışma sonucu haksız eleştiri ve ithamlar sonucu yurttan ayrılmış ve viyana'ya geçmiştir.

türkiyeye birkaç yıl sonra geldiğinde gene hummalı işe koyulur ama bu sefer de meşhur 3 mayıs 1944 türkçülük-turancılık davasından yargılanır.

üstadın "(b: hatıralar)" adlı eseri, bir dönemin türkistan'ı hakkında, bulunmaz bir hazinedir.

kızı isenbike togan odtü'de kendi izinde olan değerli ve önemli bir tarihçidir.